Minder alcoholgebruik bij studenten, maar stijging cannabisgebruik

Onderzoek van het Vlaams Expertisecentrum alcohol en drugs toont aan dat het alcoholgebruik van studenten tijdens de coronapandemie gedaald is. Ondanks het feit dat horeca en evenementen lange tijd niet mogelijk waren, is de zichtbare stijging bij het cannabis gebruik opvallend. De resultaten werden besproken in de commissie welzijn van het Vlaams Parlement. “Ondanks enkele positieve evoluties, moeten we het gebruik van middelen bij studenten blijven monitoren en hen bewust maken van de gevolgen.”, stelt Vlaams Parlementslid Koen Daniëls (N-VA).

Het onderzoek
Het Vlaams expertisecentrum Alcohol en andere Drugs (VAD) publiceerde in maart een nieuw rapport over middelengebruik bij studenten. De bevraging werd uitgevoerd in 2021, midden in de coronapandemie. “Uit het rapport ‘In hogere sferen – Volume 5’ blijkt dat die coronapandemie een duidelijke impact heeft gehad op het middelengebruik van studenten. Er werd minder alcohol gedronken, maar wel meer cannabis gerookt”, duidt Daniëls. “Een andere belangrijke conclusie die we zeker moeten vermelden, is dat de meeste studenten toch op een “verstandige manier” met middelen omgaan, voor zover dit kan gezegd worden over illegale drugs.”

1 op 4 doet aan bingedrinken
De resultaten van het onderzoek tonen aan dat er over de hele lijn minder alcohol gedronken werd dan bij de bevraging in 2017. Het aantal glazen dat de gemiddelde student dronk per week, is gedaald van 13 glazen in 2017 naar 9 glazen in 2021. Het drankgebruik van drie kwart van de studenten blijft onder de alcoholrichtlijn van 10 glazen per week. Nog steeds 25 procent of 1 op 4 van de studenten gaat wel over deze richtlijn, ook in tijden van corona waarbij heel wat evenementen niet plaatsvonden of drankgelegenheden gesloten waren. Opvallend daarbij is dat het verschil tussen de groep dat weinig drinkt (gemiddeld 3 glazen per week) en de groep die veel drinkt (gemiddeld 29 glazen per week) vergroot. Bovendien vertoont ongeveer één op de drie studenten een verhoogd risico op probleemgebruik. “25 procent van de studenten die alcohol dronken het afgelopen jaar, doen maandelijks of vaker aan bingedrinken. Dat is één op vier. Een enorm aantal terwijl we weten welke gevaren bingedrinken met zich meebrengt. Die evolutie moeten we goed opvolgen”, verklaart Daniëls.

Meer medicatiegebruik
Verder worden in het onderzoek enkele cijfers over medicatie en cannabisgebruik meegegeven. Het percentage studenten dat kalmerende of stimulerende medicatie gebruikt is niet veel groter geworden. Maar binnen die groep is het aandeel dat wekelijks of vaker medicatie gebruikt wel sterk toegenomen. 7 procent van de studenten nam ooit stimulerende medicatie om hun studieprestaties te verbeteren, 4 procent deed dat het afgelopen jaar. “Initieel lijkt het medicatiegebruik bij studenten stabiel, maar we moeten toch waakzaam blijven. Zo zien we een lichte stijging van het cannabisgebruik bij studenten. In 2017 had 24 procent van de studenten het laatste jaar cannabis gebruikt. In 2021 ligt dit aandeel op 27 procent.”, zegt Daniëls

Nood aan doelgroepgerichte campagnes
Minister Beke gaf in de commissie aan dat er een campagne ‘Student zijn is meer dan zuipen’ loopt om studenten te tonen wat het studentenleven allemaal inhoud en welke rol alcohol hierin heeft. Daarnaast wordt veel ingezet op informeren en sensibilisering door flyers, posters, banners op studieleerplatformen. Daarbij moeten campagnes tijdens lesperiodes zich richten op riskant alcohol- en cannabisgebruik, terwijl tijdens de blok- en examenperiodes meer gefocust moet worden op het gebruik van medicatie, onder andere slaapmiddelen, stimulerende medicatie, …

Daniëls roept op om campagnes heel gericht uit te voeren naar bepaalde doelgroepen. “Je kan met bepaalde campagnes studenten bereiken in studentenverenigingen, maar daarmee bereik je niet de zestienjarige die op vrijdagavond na school op café gaat. Ook voor het bereiken van jongeren in een jeugdbeweging zal je een andere campagne nodig hebben dan voor studenten op cantussen”, aldus Daniëls.

Omkadering binnen onderwijs
Iets meer dan 56 procent van de studenten gaf in de bevraging aan dat ze niet weten waar ze terechtkunnen met vragen of problemen met betrekking tot middelengebruik. Daniëls is overtuigd van de rol die hoger onderwijsinstellingen kunnen spelen. “Universiteiten en hogescholen kunnen een partner vormen in de bewustwording rond alcohol- en middelengebruik. Zij vormen een veilige haven voor studenten en kunnen studenten makkelijk bereiken met informatie.”

Die informatie kan aan studenten bezorgd worden via een alcohol- en drugsbeleid, sensibiliserende acties, het beschikbaar stellen van een vertrouwenspersoon, een overzicht van websites voorzien,… Voor laatstejaarsstudenten in het secundair onderwijs kan hier al op ingespeeld worden met het pakket ‘Samen op stap’ van VAD. “Hoe jonger we leerlingen leren ‘neen’ zeggen tegen alcohol en middelen hoe bewuster ze hiermee om zullen gaan”, voegt Daniëls toe.

Maatschappelijke norm
“Bij vele studenten leeft de idee dat de studententijd gepaard gaat met veel feestjes waar alcohol rijkelijk vloeit. Ook het gebruik van medicatie en drugs tijdens stressvolle periodes wordt als ‘normaal’ ervaren. Het is belangrijk dat we in de maatschappij een mentaliteitswijziging creëren om studenten te tonen dat studeren niet gelijk is aan veel alcoholgebruik en middelengebruik”, stelt Daniëls.

Om deze mentaliteitswijziging door te voeren, mag men zich niet enkel richten op de studenten zelf. De omgeving van studenten met ouders, vrienden, … hebben een grote impact op de houding van de student zelf. “We moeten campagnes niet enkel toespitsen op studenten, maar uitbreiden naar hun omgeving. Wanneer de omgeving van een student kritisch tegenover overvloedig alcohol en middelengebruik staat, zal de student zijn standpunt veranderen. Op die manier kunnen we op termijn een aanpassing doorvoeren in het huidige beeld van studeren. Het is een inspanning van ons allemaal”, besluit Daniëls.

Bekijk mijn tussenkomsten hier.

Lees het volledige rapport van de VAD hier .