Nieuwe eindtermen geven leerkracht vrijheid en leerlingen kennis

Het nieuwe kader voor de eindtermen in het onderwijs ligt vast. De doelstellingen zijn ambitieus en concreet, met ook nadruk op kennis. Vlaams volksvertegenwoordiger en onderwijsspecialist Koen Daniëls is zeer tevreden met het resultaat: “We hebben nu een goede definitie van wat de minimumdoelen zijn, wat niet en wie ze bepaalt. Bovendien geven we – naast vaardigheden en attitudes – kennis weer de plaats die het verdient in de klas.”

Met transparante leerplannen moeten de onderwijskoepels duidelijk maken hoe ze de eindtermen realiseren en welke doelen de koepel zelf toevoegt. Zo krijgt de leerkracht een duidelijk beeld van enerzijds wat de overheid verwacht en anderzijds wat de onderwijskoepel extra verlangt. De leraar mag zelf beslissen hoe hij of zij die eindtermen concreet uitwerkt en behaalt. “We geven lesgeven terug aan wie het toekomt: aan de leraar of lerares”, stelt Koen Daniëls. “Duidelijke eindtermen moeten  leerlingen succesvol helpen doorstromen naar hetzij de arbeidsmarkt, hetzij het hoger onderwijs.”

Basisgeletterdheid, specifieke eindtermen en burgerschap

Een nieuwigheid is dat elke leerling op het einde van de eerste graad eindtermen die zijn aangeduid als basisgeletterdheid moet bereiken. Dit zijn de minimale doelstellingen die je nodig hebt om te kunnen participeren aan de maatschappij.
Voor de diverse studierichtingen in het secundair onderwijs komen er specifieke eindtermen – bepaald door de overheid – die de richtingen, de verlangde eindresultaten en de onderwijsvormen aso, tso en kso van elkaar onderscheiden. Dat zal leerlingen optimaal voorbereiden op het hoger onderwijs. Het schept ook duidelijkheid voor de leerkracht, de leerlingen én de ouders. Dezelfde vlag dekt immers overal dezelfde lading, ongeacht de school.

Leerplannen voor religieuze en culturele vakken moeten voortaan in overeenstemming zijn met het Europese Mensenrechtenverdrag en ruimte bieden voor debat over alle levensbeschouwingen. De directies van de scholen kunnen dit vanaf nu ook zelf opvolgen in de klas. Burgerschap krijgt eveneens een centrale rol in de eindtermen, met aandacht voor de Vlaamse identiteit, de verworvenheden van de Verlichting en onze rechten en vrijheden. Dit wordt letterlijk opgenomen in de toelichting.

Geen studierichtingen invoeren waarvan inhoud niet bepaald is

Na de goedkeuring van het decreet zullen zogenaamde ‘ontwikkelcommissies’ de eindtermen concreet en sober formuleren, in samenspraak met leerkrachten en vakexperten. De onderwijskoepels krijgen op basis daarvan de vrijheid om leerplannen te ontwikkelen. Voor scholen en leraren blijft er daarna voldoende ruimte voor eigen inbreng.

De invoering van de eindtermen moet samengaan met de hervormingen binnen het onderwijs. “Inhoud is het belangrijkste in ons onderwijs. Richtingen aanpassen of veranderen zonder te weten wat die inhoud is, houdt geen steek. Scholen en leerkrachten moeten bovendien voldoende tijd krijgen om de veranderingen voor te bereiden, uit te werken en te organiseren. Dan lijkt 1 september 2019 me een meer realistische invoeringsdatum dan 1 september 2018”, besluit Koen Daniëls.