Gemiste kans voor COC-vakbond om kaart te trekken van duidelijkheid en ambitie inzake eindtermen

Goele Cornelissen, verantwoordelijke van de studiedienst van de onderwijsvakbond COC, vindt het geen goed idee om basisgeletterdheid in te voeren in het Vlaams onderwijs.  Ze vindt dit in tegenspraak met ambitieuze minimumdoelen.  Ik kan alleen maar betreuren dat de grootste onderwijsvakbond een valse tegenstelling installeert, daar waar basisgeletterdheid en eindtermen hand in hand gaan en ons onderwijs net zal versterken én voor leerkrachten duidelijkheid en vrijheid scheppen.  Stellen dat de oorzaak van de valse tegenstelling ligt in het feit dat dit het gevolg is van – al dan niet bewust- minder goed begrijpend lezen, laat ik in het midden. Sta me toe toch één en ander te duiden.

Basisgeletterdheid zijn eindtermen

Ik begrijp totaal niet waar Mevrouw Cornelissen een tegenstelling ziet tussen enerzijds basisgeletterdheid en anderzijds ambitieuze eindtermen.  Basisgeletterdheid zijn die eindtermen – dus al geen aparte doelen- die als cruciaal minimum worden aangeduid.  Alle democratische partijen in het Vlaams Parlement hebben ermee ingestemd om dit in te voeren met als doel dat élke Vlaamse leerling in welke school van welk net hij ook zit, aan het einde van de eerste graad van het secundair onderwijs überhaupt kan functioneren in onze moderne maatschappij.  Dat is geen rocket science, maar net cruciale basisinhoud zoals bijvoorbeeld de waarde van geld. 

De eindtermen – minimumdoelen- zijn in zijn totaliteit, met inbegrip van basisgeletterdheid, een set ambitieus en concreet geformuleerde minimumdoelen die een school bij de meerderheid van haar leerlingen moet bereiken.

Alle leerlingen kunnen functioneren in maatschappij

Mevrouw Cornelissen spreekt van een gemiste kans, terwijl we in de toekomst de lat net hoger leggen en duidelijker leggen dan nu het geval is. De ervaring met de huidige eindtermen heeft ons geleerd dat een aantal leerlingen toch onze scholen verlaten zonder dat zij een aantal essentiële minimumdoelen ooit hebben verworven, juist omdat het voor scholen volstaat dat zij de eindtermen –zonder onderscheid- bij een meerderheid van de leerlingen te bereiken. Dat die minderheid dan niet beschikt over een aantal vaardigheden en een aantal kenniselementen zoals begrijpen wat in een Nederlandse tekst staat, enige financiële en digitale geletterdheid of een aantal rekenvaardigheden om te kunnen functioneren in onze maatschappij, is sociaal onrechtvaardig en daar wil die basisgeletterdheid nu precies iets aan doen.

Dankzij die basisgeletterdheid zal de overheid een aantal eindtermen aanduiden als dermate essentieel dat iedere leerling over die kennis moet beschikken of die vaardigheden moet beheersen om kansen te hebben in onze maatschappij. Voor ieder individu noodzakelijk om zich te kunnen handhaven in en participeren aan onze samenleving. Het zal voortaan de verantwoordelijkheid van iedere school zijn om ervoor te zorgen dat iedere leerling op zijn minst die eindtermen bereikt. De andere eindtermen zullen – precies zoals nu – door de meerderheid van de leerlingen bereikt moeten worden.  Het is dus geen zaak van of basisgeletterdheid of eindtermen en al helemaal niet dat een school die enkel de basisgeletterdheid bereikt realiseert, in orde is.  Integendeel.

Duidelijkheid en vrijheid voor leerkrachten

Ook voor de leerkrachten, toch het doelpubliek van een onderwijsvakbond lijkt me, is de huidige wijziging belangrijk.  Immers, als al die eindtermen, zowel die van de basisgeletterdheid als al de andere, letterlijk in de leerplannen opgesomd staan, zal iedere leerkracht beter weten welke kennis, welke vaardigheden, welke inzichten en welke attitudes de overheid van onze leerlingen minimaal verwacht en welke andere doelen zijn toegevoegd door koepels en andere structuren.  Eindelijk zal hij de vrijheid die hij heeft kunnen zien in zijn leerplan en niet langer moeten vaststellen dat minimumdoelen en doelen helemaal door elkaar zitten én door de hoeveelheid zijn vrijheid in de feiten tot 0 herleidden (verleden tijd – want dat wordt nu aangepakt). Tevens zal een leerkracht erop kunnen betrouwen dat alle leerlingen die basisgeletterdheid bereikt hebben na de eerste graad secundair onderwijs en dat hij daar verder op kan bouwen.  Voor de duidelijkheid voeg ik er nog aan toe dat hoe ze ervoor zorgen dat de eindtermen, met inbegrip van de basisgeletterdheid, worden bereikt, behoort tot de vrijheid van de scholen en leerkrachten.

Samengevat : een gemiste kans voor de vakbond COC om de herwonnen duidelijkheid en vrijheid voor hun leerkrachten te bezingen en samen aan de slag te gaan voor ambitieus onderwijs met eindtermen basisgeletterdheid én al de andere eindtermen.